geç modernlik etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor.
geç modernlik etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor.

Modernlik ve Postmodernlik - Zygmunt BAUMAN

FELSEFE Ders Notları 3
Çağdaş Sosyoloji Kuramları
Modernlik ve Postmodernlik - Zygmunt BAUMAN

Siyasal, sosyal ve kültürel konularla ilgili çok sayıda kitap ve makale yazan Bauman'ın ilgilendiği temel konuların başında "modernlik" ve "postmoderlik" meselesi gelmektedir. Modernliğe yönelttiği eleştiriler, postmodernliğe yaklaşımı onu meslektaşlarından ve çağdaşlarından çok farklı bir konuma yerleştirmektedir. Çünkü modernliğe yönelttiği eleştirilerin temelinde, kendisinin eşi Janina'nın yaşam öyküsünün, dolayısıyla  da II. Dünya savaşı sırasında yahudilere uygulanan soykırımın önemli bir yeri ve etkisi bulunmaktadır. Modernliğe yoğun eleştirilerde bulunan Bauman, günümüzde yaşanan dönemin postmodern bir dönem olduğunu belirtir.

"Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları" adlı eserinde Anthony Giddens'ın "geç modernlik", Ulrich Beck'in "düşünümsel modernlik", George Balandier'in "modernlik ötesi" olarak isimlendirdiği, kendisinin ise diğer pek çok kişiyle birlikte "postmodern" olarak adlandırdığı bir zaman diliminde ve kendi dünyamızda yaşadığımızı ifade etmektedir. Bauman, her ne kadar çalışmalarında kendisini konumlandırdığı noktayı tam olarak belirtmesede  Dennis Smith (1999) onu postmodernitenin peygamberi olarak ilan etmiştir.

Bauman'a göre Holocaust, gerçekten bir Yahudi trajedisi idi. Ama Holocaust salt bir yahudi sorunu değildi. Holocaust,  modern akılcı toplumda, uygarlığın yüksek sahnesinde ve insanoğluğunun kültürel zaferinin zirvesinde doğmuş ve uygulanmıştır. Dolayısıyla ona göre Holocaust bu nedenle toplumun, uygarlığın ve kültürün sorunudur ve araştırılması gerekir.

Modernliğin karanlık yüzü olarak gördüğü Holocaust kavramını; Bauman kullanmıştır. "Modernlik ve Holocaust" adlı kitap Zygmunt BAUMAN'a aittir.

Zygmunt BAUMAN modernliği 17.yüzyılda batı avrupada başlayan, Aydınlanma, Kapitalizm ve Komünist endüstri toplumunun gelişimini de kapsayan tarihsel bir dönem olarak tanımlar.

Modern düşüncenin dünyanın değiştirilebileceği fikriyle doğduğunu ileri süren Zygmunt BAUMAN'ın modernlik ayrımları arasında toplumsal ve psişik yer alır.

"Modernliğin Sosyolojisi" isimli kitap Wagner'e aittir.

Zygmunt BAUMAN'a göre bir düzen rüyasına sahip olan modernite düşüncesine kontrol etme, düzenleme ve sınıflandırma takılmıştı. 

Zygmunt BAUMAN modernliği bahçe kültürüne benzetmiştir.

"Irkçılık; modern bilim, teknoloji ve devlet gücünün  modern birimleri tarafından üretilir" görüşü Zygmunt BAUMAN'a aittir.

Zygmunt BAUMAN'ın modernliğe yönelttiği eleştirilerin temelinde yatan esas nedenlerden biri: Modernliğin "farklılığı" bir suç olarak görmesidir. Modernite doğruluk, adalet ve akıl için evrensel olarak uygulanabilir standartlar belirleme ve sınıflandırma yoluyla düzen yaratma faaliyetine girmiş, bu bağlamda göreceliği, belirsizliği ve muğlaklığı bastırmaya çabalamış, farklılığı da bir suç olarak görmüştür.

Müphemlik kavramını Zygmunt BAUMAN kullanmıştır. Zygmunt BAUMAN'ın görüşleri arasında 16.yüzyılın sonuna doğru ahenkli ve yekpare dünya tablosunun Batı Avrupa'da dağılmaya başladığını  ileri sürer. Müphemliği düzensizlik ve kaos anlamında kullanır. Modernliğin farklılığı bir suç olarak gördüğünü ifade ederek modernliğin düzen arama arayışını eleştirir.

Zygmunt BAUMAN'a göre postmodern dönem, modern dönemin sonu anlamını taşımaktadır. Postmodernliği dünyanın "yeniden büyülü hale getirilmesi" olarak değerlendiren sosyolog'dur.

Zygmunt BAUMAN'ın postmodernizm ile ilgili söyledikleri: Postmodernlik illa da modernliğin reddi, itibarsızlaştırılması değildir. Posmodernizm değişme gereksinimi hisseden modernlikten başka bir şey değildir. Rüştüne ermiş modernliktir. Kendi imkansızlığını kabul eden modernliktir.

Evrensel ve sarsılmaz temellere sahip, kusursuz etik kod hiçbir zaman bulunmayacaktır, müphem olmayan ahlak, evrensel olan ve "nesnel temellere dayanan" bir etik, pratik olarak imkansızdır.

Zygmunt BAUMAN'ın Eserleri: 
  • Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları
  • Parçalanmış Hayat
  • Modernlik ve Müphemlik
  • Postmodern Etik
Zygmunt BAUMAN, postmodern koşullar altında bireylerin esas olarak tüketici/oyuncu olarak inşa edildiklerini ileri sürmektedir.

Zygmunt BAUMAN'a göre modernlikten posmodern döneme geçişin altında yatan en önemli nedenler: Bireyin toplumsal olarak inşa biçimde, kitlelerin toplumsal olarak bütünleştirilmesinde, sistematik yeniden üretim sürecinin yapıştırılmasındakiderin değişiklikte yer alır.

Küreselleşme fikrinden çıkan en derin anlam dünya meselelerinin belirsiz, kuralsız ve kendi başına buyruk bir doğasının olmasıdır.

Zygmunt BAUMAN'a göre modern koşullarda yaratılan bireyin sahip olduğu özellikler:
  • Modern koşullarda inşa edilen bireyler disiplinli aktörlerdir.
  • Modern koşullarda bireyler üretici asker olarak inşa edilmektedirler.
  • Modern koşullarda bireyler eş güdümlü baskıya tabi tutulduğunda monoton davranabilen aktörlerdir.
  • Modern koşullarda bireyler yalnız başlarına tamam olmayan anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdir.
Zygmunt BAUMAN'a göre bütünleşmenin ve parçalanmanın birlikte yaşadığı sürece küreselleşme denir.

Küreselleşme ile ilgili düşünceleri: Küreselleşme birleştirdiği kadar da bölmektedir. Yerkürenin tek tipliliğini artıran nedenlerle bölen nedenlerin özdeş olduğunu ileri sürer. Bazıları için küreselleşme olarak görülen şey bazıları için yerelleşme olarak görülür. Bazıları için yeni bir özgürlüğün emaresi olan şey başkalarının üzerine davetsiz ve kötü bir kader olarak çullanmaktadır.

Zygmunt BAUMAN'a göre Postmodern koşullarda yaratılan bireyin sahip olduğu özellikler:
  • Yaratıcı
  • Yeni deneyimler arayan
  • Kendi kendisini güdüleyen
  • Uygunluk ve formunu koruma