Antik Yunan Mitolojisi ve Felsefe

FELSEFE Ders Notları
İlkçağ Felsefesi
Antik Yunan Mitolojisi ve Felsefe

Felsefe Terimi

Felsefe terimi ilk kez Thales'ten yüz yıl kadar sonra ortaya çıkan Pythagorasçılar tarafından kullanılmıştır.İlk filozoflar, daha çok doğa araştırmacısı (physikoi) olarak bilinmekteydiler.

Bugün kullanmakta olduğumuz felsefe kelimesi, Arapçadan felasife kelimesinden gelmektedir. Araplar bu sözcüğü Yunanca bilgelik ve sevgi anlamına gelen iki kelimeden philo sofia'dan uyarlamışlardır.

Felsefe yapma etkinliği MÖ 600 yıllarında bir iyonya kenti olan Milet'te yaşayan Thales ile başlar.

Philosophos kelimesi sonradan ortaya çıkmış ve ilk kez Pythagorasçılar tarafından kullanılmıştır.

İlk filozoflar olan Millet Okulunun düşünürleri Thales , Anaksimandros ve Anaksimenes 'in düşünsel etkinlikleri genellikle doğa araştırması olarak anılmakta, kendilerinede doğa araştırmacıları anlamına gelen physikoi olarak adlandırmaktaydılar.

Mitolojik Düşüncenin Temelleri

Mitoslar onlara inanan insanlar ve toplumlara evrenle insanla toplumla ilgili birtakım teorik çözümler önerir.Mythos, bir yaşama ve düşünme tarzı, dünyayı anlama biçimidir.
Mitoslar evrendeki herşeyi kişileşmiş ve canlı olarak görürler.Her obje ve varlık "sen"dir.

Mitoloji düşünme elbette evren olayları ve evrendeki durumlar, öğeler, dönüşüm ve değişimler arasında birtakım bağlar kurmak durumundadır.Fakat mitolojide bu bağlar genellikle gevşek biçimde kurulmuştur.Bu yüzden bilimsel düşünme biçiminde alışmış olduğumuz sıkı nedensellik bağlarına mitoloji düşüncede rastlanmaz.
Mitoloji düşünme köken sorunlarına, evrenin insanın ve canlılığın kökenleri sorunlarınada çözümler sunmuştur.
Mitolojik düşünme içinde yaşanılan evrene, doğaya, çevreye saygılı olmaktır. Evrenin dayandığı kuralları bilmek ve onlara saygı duymaktır.
Mitos bir yaşama tarzıdır. Mitoloji düşünmenin buluduğu yerde hayat vardır. Mitoslar  olası problemlere ve sorunlara  başlangıçtan çözüm bulur.
Mitolojik düşünme  kültürlere göre farklılık göstersede ortak bir yapıya sahiptir. İçerik olarak değil yapıca evrenseldir.
Mitolojik esaslı düşünce tarzı bize varlık, din, hayat, doğa, ölüm ve ahlak gibi konularda cevaplar sunmaktadır. Fakat temel sorularla ilgili olarak mitoloji "Varlık Nedir?, Ahlak Nedir?, Hayatın Anlamı Nedir? diye sormaz. Bu soruların cevapları mitolojiler için kesindir o sebeble bunları sorgulamaz.
Eski Yunan Felsefesinin temel problemleri mitolojik düşüncelerden kaynaklanmaktadır. Bu konuda eski yunan filozoflarının iki temel kişisi vardır. Hesiodos ve Homeros.
Homeros MÖ 800'lerde yaşadığı bilinmektedir. Destanlarında ise MÖ 1200 ve 1100'lü yılları anlatmaktadır.Bu destanlar o dönem eski yunan toplumunun açıklama biçimleridir.
Eski Yunanda vahye dayalı din anlayışı yoktur.Homeros'un eserlerine saygı duyulmasına karşın asla dine kutsal bir değer verilmemiştir.
Eski Yunan Düşüncesinin Temelleri
Başlangıçta ezeli ve ebedi bir madde vardır.
Bu Ezeli ve Ebedi Madde belli biz zamanda düzenli evren olan kozmosa dönüşmüştür.
Bu Maddenin canı vardır ve canlıdır.
Eski Yunanda can kelimesi psykhe olarak adlandırılmaktadır.
Bu ruh, ilahi değil bir meteorumdur.
Homerosta temel madde okecmoftur ve hareket halindedir ve kaynağı aranmamaktadır.
Homeros, sudan kozmosa geçişi anlatmamasına karşın evrenin yapılışını anlatmaktadır.
Hesiodos'ta temel madde khaoftur ve hareket etme görevi eros'a verilmiştir.
Evreni Meydana Getiren Madde : Canlı ve Kutsal
Evreni Meydana Getiren Madde'nin başlangıcı : Khaos
Evreni Meydana Getiren Madde zaman dönüşümü : Kozmos
Mitos temelinin iki Sophia'sı iyi savaşmak ve güzel konuşmaktır. Homeros'un destanlarında geçen tanrı anlayışı, insan biçimlidir.(antropomorfik) Tanrılar insan şeklinde düşünülmektedir.Fark insanlar ölümlü onlar ölümsüzdürler. Tanrılar insanlar arasındaki savaşlara katılırlar ve taraf tutmaktadırlar.
Eski Yunan Felsefesine Homeros ve Hesiodos'un kazandırğı temel kabuller şunlardır :
İnsan bilgisi ile tanrısal bilgi ayırımı
Doğada düzenlilik fikri
Evrenin temel maddesinin ezeli ve ebedi olması
Bu Maddenin zaman dönüşümüyle Kozmos'a dönüşmesi
Bu Maddenin canlı olarak düşünülmesi ve Kutsal kabul edilmesi
Homeros'un doğuştan erdem fikri
Hesiodos'un kötümser tarih anlayışı
Yunan Mitosunun Felsefe ile İlişkisi
Mitolojik düşünmede kabuller az sorgulanırken felsefede e ufak bir şeyin bile sorgulaması yapılmaktadır. Felsefenin temel kabulleri içinden çıkmış olduğu topluma dayanmaktadır. Bu kabuller eski yunandan önce yaradılışı ve doğa gibi temel konulardır.
Düzenli evrende yasasızlık ve kaos yoktur.Tek bir yasa hüküm sürmektedir ve bu ilahi bir yasadır.Fakat çok sonraları felsefe bu olayların nedenini başka bir güçle, doğal olmayan güçlerle açıklıyorlar. Evren ü kısma ayrılmaktadır. Gökyüzü, Sular, Yeryüzü.
Eski Yunanda maddenin ortaya çıkmasında tanrıların rolü yoktur.Fakat tanrıların doğadaki olaylara müdahaleleri mevcuttur.Hesiodos'ta eskiden var olan bir Altın Çağ'dan bahsedilirken Homeros insanın yaratılışı ile ilgili herhangi bir bilgi vermemektedir.Hesiodos'un Altın Çağ'ını Kronos yaratmıştır.Kronos'un soyu cennette yaşamış bir soydur.Ve insanı şekillendiren Kronos olarak bilinir.
Eski Yunan da Homeros ve Hesiodos sonrası kaynaklarda insanın yaratılışı iki şekilde anlatılmaktadır.Birincisi insanın kendiliğinden meydana gelmesi diğeri ise Dionysos  ile ilgilidir. Dionysos sevincin, neşenin, çılgınlığın ve şarabın tanrısıdır. Dianysos'u titanlar yani acımasız kaba güçler yutuyorlar ve bunun üzerine Zeus hepsini yakar.Titanların yanmasıyla oluşan kül yığını su ile karıştırılır ve insanoğlu yaratılır.